Trojaanse-Oorlog
De Trojaanse Oorlog wordt beschreven in diverse werken uit de Grieks-Romeinse oudheid. Het bekendst is de Ilias (Ilium = Troje) van Homerus. Het was een conflict tussen de bewoners van Troje en de Grieken. Vermoed wordt dat het verhaal gebaseerd is op ware gebeurtenissen rond 1180 voor Christus.- Troje
Rond 1700 v.Chr. werd Troje opnieuw bewoond. Gedurende de periode van Troje VI (ca. 1700-1240 v.Chr.) groeide Troje uit tot een rijke en machtige stad, dankzij haar positie aan de belangrijke handelsweg tussen de Egeïsche Zee en de Zwarte Zee.
Op het hoogste punt van de stad werd een imposante burcht gebouwd met brede straten en meerdere losstaande paleisgebouwen. Ten zuiden hiervan lag het grote woongebied. Rond de burcht bevond zich een grote, sterke muur. Een tweede muur beschermde de omliggende stad. Troje was een rijke en relatief grote stad. De stadsmuur van deze periode is een ruwe cirkel met een doorsnee van ongeveer 250 m. Het inwoneraantal wordt op 6000-12000 geschat.
Er is uit deze periode veel keramiek gevonden, mooie stukken van divers fabrikaat, sommige import, sommige uit Troje zelf. Het meest voorkomend is het zogenaamde grauwminische aardewerk, fijn bewerkt aardewerk dat (bewust) een metaalgrijze kleur gegeven is. Er zijn niet veel metalen voorwerpen gevonden - metaal was ongetwijfeld zo kostbaar dat metalen voorwerpen wanneer ze niet meer bruikbaar waren, werden omgesmolten, en niet weggegooid.
Rond 1240 v.Chr. werd Troje zwaar getroffen. Blegen weet dit aan een aardbeving, maar thans betwijfelt men dit. Vooral de citadel werd getroffen. Er werd wel herbouwd (Troje VIIa), maar in een andere stijl: geen grote, vrijstaande paleisgebouwen, maar een groter aantal, aan elkaar gebouwde woningen. Blijkbaar verhuisden mensen van de onderstad buiten de burcht naar de burcht zelf. Of hier een natuurramp, een oorlog of een interne opstand heeft gewoed, of wellicht meerdere factoren een rol speelden, is onbekend.
Rond 1180 v.Chr. werd Troje ingenomen, geplunderd en gebrandschat, zoals vele andere steden in deze tijd, die daarom wel de brandcatastrofe genoemd wordt. Deze verwoesting van Troje VIIa werd door Blegen aangezien voor de Trojaanse Oorlog. Een probleem hiermee is dat Mycene, volgens Homerus de stad van Agamemnon en de leider van de Griekse coalitie tegen Troje, al enige tijd vernietigd was. De tijd komt wel overeen met de data die vanuit diverse bronnen voor de Trojaanse Oorlog worden gegeven (1190-1180 v.Chr.), en ook anderszins lijkt de identificatie van Troje VIIa met het Troje van de Trojaanse Oorlog niet onwaarschijnlijk.
Of Troje meteen opnieuw werd bevolkt, of pas enige jaren later, is niet bekend, maar het lijkt erop dat de nieuwe bewoners (Troje VIIb) een gemengde bevolking vormden, met zowel oude bewoners van Troje als nieuwe groepen. Nieuwe huizen werden gebouwd, van hetzelfde type als voorheen, maar niet op dezelfde fundamenten, die lagen te diep. In de burcht en dicht eromheen stonden nu veel huizen dicht op elkaar, maar de verder weg gelegen delen van de 'onderstad' werden niet meer gebruikt.
Troje bleef een handelscentrum, hoewel zeker niet zo groots als voorheen. Er werd handel gedreven met het Zwarte Zeegebied, Anatolië en Griekenland. Rond 950 v.Chr. (datum onzeker) werd Troje opnieuw bij een aanval verwoest, en nu werd het wel verlaten. Ruim 200 jaar lang was de bevolking van Troje slechts zeer klein.
Het Parisoordeel
Op het huwelijk van Peleus en Thetis zitten alle goden te feesten. Eentje is er echter niet uitgenodigd: Eris, godin van twist en ruzie. Wie wil er immers dat er op zijn huwelijksfeest ruzie ontstaat? Eris is woest omdat ze niet is uitgenodigd en ze verzint een plan: ze schrijft op een gouden appel 'voor de mooiste' (τηι καλλιστηι) en ze gooit de appel de feestzaal binnen! Natuurlijk vinden zowel Hera, Athena als Aphrodite zichzelf de mooiste en Eris' plan lukt: er ontstaat geruzie. Zeus wordt om raad gevraagd maar die wil zich liever niet uitspreken over deze netelige kwestie. Hij stelt voor om de Trojaanse prins Paris te laten oordelen. Paris kiest voor Aphrodite omdat zij hem de mooiste vrouw op aarde had beloofd: de Griekse Helena.
De schaking van Helena
Belofte maakt schuld en Paris vindt dat het wel tijd wordt om zijn beloning te gaan halen. Hij stapt dus met een aantal makkers in zijn boot om Helena te gaan halen. Deze was ondertussen getrouwd met Menelaos, dus moest Paris haar ontvoeren. Samen varen ze terug naar Troje. Wanneer Menelaos de verdwijning van zijn vrouw ontdekt zit die al ver weg, in de Trojaanse paleizen. Menelaos is woest en zint op wraak.
Oorlog
Menelaos gaat naar zijn broer Agamemnon en legt alles uit. Ze besluiten om alle Grieken samen te roepen op het eilandje Aulis, om vandaaruit ten oorlog te trekken tegen de Trojanen. Agamemnon zal de vloot aanvoeren. Onder de helden bevinden zich de bijna onkwetsbare Achilles, zijn goede vriend Patroklos, de oude en wijze Nestor, de beresterke Ajax, de slimme en listige Odysseus, de ziener Calchas, de dappere Diomedes en uiteraard Menelaos zelf! In Aulis aangekomen moeten de Grieken eerst nog Agamemnons dochter Iphigeneia offeren omdat de wind niet wil opsteken. Artemis redt haar echter omdat ze op het laatste moment medelijden krijgt met het meisje, en ze legt een hert in de plaats.
Achilles en Hektor
Achilles is zonder enige twijfel de sterkste Griekse held. Zijn moeder Thetis heeft hem als baby in de rivier de Styx ondergedompeld, zodat hij onkwetsbaar is geworden. Enkel op de plaats waar ze hem vasthield, aan zijn hiel, is hij zwak. Wanneer hij daar wordt geraakt sterft hij! Niemand kent Achilles' geheim echter. Na 10 jaar oorlog om Troje zijn de Grieken nog geen stap dichter bij de overwinning! De Trojaanse helden vechten dapper: in de hoofdrol zien we vooral Hektor, de zoon van koning Priamos. Paris, die eigenlijk verantwoordlijk is voor de oorlog, zit liever thuis, bij Helena.
Achilles doet niet meer mee!
Ramp o ramp! Pest is uitgebroken bij de Grieken! De ziener Calchas wordt gevraagd wat er gedaan moet worden! Trillend op zijn benen zegt Calchas dat de aanvoerder Agamemnon de oorzaak is van de pestepidemie. Apollo is boos op hem, omdat hij Chryseis, de dochter van één van de priesters tot zijn slavin heeft gemaakt. De Grieken vinden allemaal dat Agamemnon het meisje moet teruggeven aan haar vader om Apollo weer gunstig te stemmen. Na lang aarzelen stemt Agamemnon daarmee in, maar hij wil er wel iets voor in de plaats. Hij wil Briseis, de knappe slavin van Achilles. Achilles is woest, scheldt Agamemnon uit en wil zelfs met hem beginnen te vechten. Uiteindelijk geeft hij Briseis aan Agamemnon, maar hij is zo beledigd en beschaamd, dat hij weigert nog te vechten!
Trojanen aan de winnende hand
De pestepidemie bij de Grieken stopt, en de strijd met de Trojanen breekt weer los als nooit tevoren. Hoe dapper de Grieken ook vechten, ze worden meer en meer teruggedrongen naar hun eigen kamp! De Trojanen dreigen zelfs het kamp en de schepen van de Grieken in brand te steken. Nu Achilles niet meer meevecht, zijn Hektor en zijn mannen immers veel te sterk voor de Grieken. De Grieken begrijpen dat het zo niet langer kan en Agamemnon besluit Briseis dan toch maar terug te gaan brengen naar Achilles. Vergeefs! Achilles is zo diep gekwetst dat hij blijft weigeren mee te vechten. Hij wil naar huis!
Patroklos
Achilles' soldaten, en zijn vriend Patroklos, zien de Trojanen dichter- en dichterbij komen. Patroklos vraagt Achilles of hijzelf dan tenminste toch mag gaan meevechten. Eventueel met de wapenuitrusting van Achilles aan, zodat de Trojanen denken dat Achilles zelf terug is! Achilles geeft Patroklos de toestemming daarvoor. Patroklos is dolblij en trekt meteen ten strijde. Het plan lukt: de Trojanen denken inderdaad dat Achilles zelf terug is, en ze wijken achteruit, terug tot aan hun stadsmuren. Hektor echter doorziet Patroklos' plan. Met behulp van Apollo doodt hij Patroklos en rooft diens wapenuitrusting.
Hector
In de Griekse mythologie was Hector een zoon van koning Priamus en Hekabe. Hij werd beschouwd als de voornaamste beschermer van Troje gedurende de Trojaanse oorlog. Aangezien hij een verbod had om Achilles te ontmoeten (voorspeld door een ziener), speelde hij het klaar voor de eerste 10 jaar van de oorlog om van het slagveld te blijven als Achilles in de buurt was. Wanneer Achilles zich weer eens mokkend buiten de strijd hield teisterde Hector de Grieken. Hij doodde vele bekende Griekse strijders waaronder Asaios. Maar toen hij Patroclus doodde, de neef en geliefde van Achilles, motiveerde hij Achilles om weer deel te nemen aan de strijd.
Achilles verneemt de dood van zijn vriend
Wanneer Achilles op de hoogte wordt gesteld van Patroklos' dood, is hij onmiddellijk bereid om weer mee te doen. Hij wil wraak nemen op Hektor. Hephaistos zelf smeedt voor hem een nieuwe wapenuitrusting, en Achilles trekt ten strijde. Hij gaat tekeer als een leeuw en maakt de Skamandrosrivier rood van het bloed van de Trojanen die hij doodt.
Dan komt hij plots voor Hektor te staan. In een geweldig gevecht doodt hij Hektor, maar nog is zijn woede niet gekoeld. Toen Hector al stervende aan hem smeekte om zijn lichaam over te brengen naar Priamus, weigerde Achilles. Hij hangt Hektors lijk achteraan zijn strijdwagen en dagelijks rijdt Achilles een paar rondjes rond Troje, Hektor achter zich aan door het zand slepend! De Trojanen zien dit tafereel vanaf de muren van hun stad. Koning Priamos, Hektors vader, kan dit niet meer aanzien. Op een nacht gaat hij, beschermt door Hermes naar het Griekse kamp en vraagt Achilles om het lijk van zijn zoon los te kopen. Achilles stemt aanvankelijk met tegenzin toe en de Trojanen begraven Hektor waardig.
Achilles' dood
Na Hektors begrafenis bleven de Grieken aan de winnende hand. Achilles had bijna de stadspoorten van Troje geopend, toen Paris hem, geholpen door Apollo- met een pijl trof in zijn hiel, waarna de held overleed. Er brak een strijd los om het lijk van Achilles maar Ajax en Odysseus verdedigden hem. Uiteindelijk zou Odysseus Achilles' wapens krijgen, wat tot de zelfmoord van Ajax leidde. Dagenlang rouwden de Grieken, tot Nestor hen weer tot orde riep! De strijd ging verder. Ook Paris, de oorzaak van alle ellende kwam ten val toen een pijl van Philoktetes hem doodde. Philoktetes droeg immers de boog van Herakles! Aeneas, een andere Trojaanse prins, doch geen zoon van Priamos, was nu de sterkste Trojaanse held, zodat de Grieken de stad nog steeds niet konden innemen!
Het Houten Paard
Na 10 jaar oorlog raadde de ziener Calchas de Grieken aan om de stad met een list in te nemen, daar geweld blijkbaar geen oplossing bood. Odysseus kwam met het plan: de Grieken bouwden een metershoog paard waarin ze soldaten verstopten: Odyseuss zelf, en Achilles' zoon Neoptolemos, ook Menelaos, Diomedes en vele andere. Vervolgens braken ze hun kamp op en deden of ze terug naar huis gingen. In werkelijkheid lieten ze hun schepen echter voor anker gaan, buiten het zicht van Troje. Eén Griek was achtergebleven, Sinon. De Trojanen kwamen buiten de stad en stonden stomverbaasd rond het paard. Hun ziener Laokoon waarschuwde dat het een list betrof. Hij werd echter, samen met zijn twee zoons Athenedoros en Polydoros, gewurgd door slangen die uit de zee kwamen. De Trojanen zagen hierin een teken van de goden. Ze vonden ook Sinon, die hen vertelde dat hij was achtergelaten door de Grieken en dat de Grieken naar huis waren; het paard was een geschenk voor Pallas Athena. Kassandra, dochter van Priamos, voorspelde dat het slecht zou aflopen wanneer de Trojanen het paard naar hun stad zouden halen. Niemand luisterde echter naar haar, zoals gewoonlijk. Uitgelaten haalden de Trojanen het paard naar Troje en een feest barstte los.
Ondergang van Troje
De Trojanen lagen allemaal dronken te slapen, toen Sinon wakker werd. Hij gaf een teken met een fakkel naar de schepen die even verderop lagen, en bevrijdde zijn makkers uit het paard. De Trojanen hadden geen enkele kans en vielen als vliegen. Troje was ingenomen!
Historische Verklaring
Dit is echter de mythologische verklaring, een andere verklaring voor de oorlog zou een conflict zijn over de handelsroutes. Troje beheerste de Hellespont, een doorgang naar de Zwarte Zee, Mycene voerde handel rond de Egeïsche Zee. Mycene was uit op veroveringen. Homeros kon dit echter niet opnemen in zijn Ilias (omdat hij dan in problemen kwam) waardoor hij dat deel van zijn verhaal ging halen uit een legende die toen reeds bestond.
Copyright, This article is licensed under the GNU Free Documentation License. It uses material from the Wikipedia article http://nl.wikipedia.org/wiki/Trojaanse_oorlog.
